HPV

HPV Aşısı Nedir?

Rahim ağzı kanserine neden olan HPV’nin kansere neden olabilen 15 farklı tipi bulunmaktadır. Tip 16 ve Tip 18 HPV’ye bağlı gelişen kanserlerin %75’ini oluşturmaktadır. HPV aşısı Tip 16 ila  Tip 18’e karşı koruma sağlarken aynı zaman siğillere de neden olabilen Tip 6 ve Tip 11’e karşı da koruma sağlar.

Eğer aşı öncesinde Tip 16 veya Tip 18 ya da diğer tipleri vücutta var ise, aşı bu tiplere karşı koruma sağlamaz. HPV aşısı tedavi edici bir aşı değildir. Cinsel hayatı başlamamış bir kadın ya da HPV virüsüne hiç sahip olmayan bir kadına yapılan HPV aşısı, Tip 16 ve Tip 18 olarak geçen ve kansere neden olan virüslere karşı %100 korur.

HPV aşısı virüs tiplerine göre ayrılmaktadır. Bunlar 2’li, 4’lü ve 8’li olarak genellikle 3 doz olarak uygulanmaktadır. HPV aşısı hem kız hem de erkek çocuklarında 11 ila 12 yaşlarından başlayarak, kadınlarda ise yaş sınırı olmadan uygulanabilir.

Her yıl 250 bin kadın rahim ağzı kanserinden hayatını kaybediyor. Yaklaşık 10 yıl öncesine kadar bu virüsten korunma şansı yoktu. Oysa yapılan araştırmalar sonunda geliştirilen aşılarla HPV enfeksiyonunun, dolayısıyla rahim ağzı kanserinin büyük oranda önlenebildiği saptandı.

Aşının Yan Etkileri Var Mı?

HPV aşısı canlı veya ölü mikrop bulundurmadığından HPV iltihabı, kanser veya ölüm gibi yan etkileri bulunmuyor. Sadece çocukluk çağı aşıları gibi hafif ateş, aşı yerinde hafi f ağrı ve kızarıklık yapabiliyor.

Gebelikte Sorun Çıkarmıyor

Ancak hamilelere uygulanması tercih edilmiyor. Yine de hamile olduğunu bilmeden aşı yaptıran kişinin gebeliğini sonlandırmasına da ihtiyaç duyulmuyor.

Kimlere Uygulanmamalı?

• Dörtlü aşının maya alerjisi olan kişilere yapılmaması gerekiyor. Çünkü bu aşı mayada üretiliyor.
• İkili aşı ise yine üretim tekniği yüzünden kişinin lateks tarzı materyallere duyarlılığı varsa yapılmıyor.
• Eğer kişinin ateşli, orta veya ciddi derecede hastalığı varsa hastalığın geçmesi bekleniyor.
• Gebelerde ise normal şartlarda yapılması önerilmiyor ancak literatürde rastlanan olgularda aşılanmış anneden doğan bebeklerde olumsuz bir etki görüldüğüne rastlanmıyor.

Aşıdan Sonra Smear Testine Devam Edilmeli

Genital siğiller toplumda yüzde 1 oranında görülüyor. 20’li yaşlarda bu oran yüzde 7’ye çıkıyor. Rahim ağzı kanseri aşısı yapılsa bile mutlaka tarama programlarına devam edilmesi gerekiyor. 21 yaşından itibaren tüm kadınlara üç yılda bir PAP Smear yaptırması öneriliyor.

HPV ile PAP smear testinin beraber kullanıldığı taramanın, yani Co-Test’in ise 30 yaşından itibaren yaptırılması tavsiye ediliyor. Eğer ikisi de iyi çıkarsa beş yıl içerisinde rahim ağzı kanseri veya kanser öncesi lezyonu gelişme oranı yüzde 0, 08’e düşüyor.

HPV Hangi Hastalıklara Neden Olur?

HPV virüsünün 30 ila 40’a yakın türü genital bölgede siğillere yol açar. Siğiller vajina içinde veya kenarlarında, anüste, vulvada ya da erkekte penis üzerinde ortaya çıkarlar. HPV’ye bağlı gelişen bu siğiller tedavi edilmediği takdirde dağılım gösterebilir ve ileri dönemlerde kansere çevirebilir.

HPV’nin en tehlikeli türleri ise tedavi edilmezse ileri dönemde penis, serviks, vulva, anüs, rahim ağzı gibi kanser türlerine neden olabilir.

HPV Erkekleri Etkiliyor Mu?

HPV virüsü erkekte siğil oluşmasına ve sonrasında tedavi edilmezse penis veya anal kanserlere neden olabilmektedir. Bu nedenle erkeklerinde HPV aşısı olması gerekmektedir. Ayrıca erkeklerde bulunan HPV, kadınların rahim ağzı kanseri olmasına neden olabilmektedir.

HPV Testi Nedir?

HPV testi, smear sırasında veya rahim ağzından alınan doku örneğinden yapılır. HPV, testinin yapılması yüksek riskli lezyonların belirlenmesine yöneliktir. HPV testi genellikle rutin testlerde yapılmaz.  Özellikle 30 yaş ve üzeri kadınlara yapılmaktadır.

Op. Dr. Seda Şahin Aker
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Jinekolojik Onkoloji Uzmanı